We krijgen vaker te maken met extreme weersomstandigheden zoals langdurige droogte of veel regen in korte tijd. Vaak zijn buitenruimtes nog niet ingericht om deze extremen op te vangen. Wanneer wij worden gevraagd voor een project kijken wij altijd hoe we dit kunnen verbeteren – of het nu om de herstructurering van de openbare ruimte gaat, een transitieopgave in het landelijk gebied of een ontwerp van een nieuwe woonwijk. José Vorstermans is landschapsarchitect én onze ‘water’-specialist; ze vertelt je hier graag meer over.

Klimaatadaptatie meekoppelen bij iedere ontwerpopgave
“Bij ieder ontwerp beoordelen wij eerst de landschappelijke situatie”, vertelt José. “We bekijken alle facetten zoals bodemgesteldheid, flora en fauna, en het watersysteem. En natuurlijk ook wat de ambities zijn van de opdrachtgever. Ons uitgangspunt is om de wensen van de opdrachtgever, bewoners en ondernemers als basis te nemen en tegelijkertijd te kijken hoe we een gebied flexibel kunnen inrichten ten behoeve van droogte of hevige waterval.” Het kan bijvoorbeeld zijn dat er kansen zijn om water langer vast te houden, om een stroom weer te laten meanderen of om het water te zuiveren.

De klimaat-adaptieve kansen proberen we aan iedere opgave te koppelen, ook als het in eerste instantie minder vanzelfsprekend is. “Wij kijken graag naar extra zaken die verbeterd kunnen worden”, legt José uit. “We noemen dat meekoppelkansen: of we gunstige neveneffecten kunnen bereiken op het gebied van water, ecologie of recreatie voor gebruikers en omwonenden. Zeker bij woonwijken kan dit leiden tot extra leefkwaliteit voor bewoners. Bijvoorbeeld door ruimte voor waterberging in te richten voor vergroening en spelen.”

Historie als inspiratie
Lang geleden wisten mensen heel goed hoe ze met teveel of te weinig water dienden om te gaan. We kijken voor ieder project dan ook hoe het landschap ooit was en halen daar onze inspiratie uit.
José haalt als voorbeeld het project Hamsestraat aan, waar het zogenaamde vloeiweideprincipe is toegepast. “Dit is van oudsher een bekende toepassing in Brabant”, vertelt ze. “Via greppeltjes, die kunnen overstromen bij hevige waterval, wordt het water over het land verdeeld. Door het maken van kleine hoogteverschillen in het land en het weghalen van afvoerende greppels wordt het water over de velden verdeeld, waar het in de bodem kan zakken. Zo wordt het water niet direct afgevoerd naar de nabij gelegen beek, maar blijft het in het gebied.”

Voor weer een totaal ander project – de omvorming van een reguliere melkveehouderij naar een natuur-inclusief agrarisch landgoed – hebben we samen met de ondernemer een visie ontwikkeld voor een veel veerkrachtiger landschap gebaseerd op de oorspronkelijke waterhuishouding. En de verschillende functies van het bedrijf een goede plek geboden, zodat de bedrijfsvoering op een volhoudbare wijze op orde blijft. Niet alleen wordt het gebied flexibeler voor extreme weersituaties, ook zal de bodemgesteldheid en biodiversiteit verbeteren.

Klimaat-adaptieve mogelijkheden in de stad
Ook in stedelijke projecten zijn er veel mogelijkheden. Een voorbeeld zijn de verschillende woonhoven waarbij José vaak samenwerkt met architecten: “Met de inrichting van de buitenruimte en voorzieningen in de architectuur is het bijna altijd mogelijk een klimaat-robuust plan te realiseren. En er ook iets moois van te maken! Bijvoorbeeld door regenwater vast te houden en op te vangen op groene daken en in plantbakken met een speciale substraatlaag. Of in een fraaie waterput waarbij het water kan worden gebruikt voor het bewateren van de planten in balkonbakken en de tuinen. Als laatste in de getrapte waterafvoer kan overtollig water langzaam infiltreren in de lager gelegen groene plekken.”

Niet ingewikkeld!
Klimaat-adaptatie hoeft dus niet heel ingewikkeld te zijn. Het is juist slim kijken hoe een opgave ruimte biedt voor oplossingen die zich makkelijk laten integreren. Voor meer informatie, neem contact op met José Vorstermans.